یکی از موضوعات مهمی که از گذشته تا کنون مورد توجه بوده و به عنوان یک دغدغه در صنعت کشاورزی و باغداری به شمار می آمده ، نگهداری مواد و محصولاتی مانند میوه ها و سبزیجات برای مدت زمان طولانی تر است. از آن جایی که برخی از میوه ها به محض رسدن برای عرضه در بازار مناسب نیستند ؛ برای کشاورزان و باغداران این دغدغه وجود دارد که بتوانند این محصولات را بدون از دست دادن کیفیت اولیه آن برای مدتی نگهداری کنند. به همین جهت لزوم استفاده از سردخانه میوه روز به روز بیشتر می شود و زمانی که از میوه ها درون سردخانه نگهداری می شود می توان قیمت های بازار را نیز کنترل کرد و از افزایش قیمت بی رویه محصولات به دلیل کمبود آن ها در بازار جلوگیری کرد.

در این مقاله قصد داریم شما را با لزوم استفاده از سردخانه میوه و شرایط و مراحل ساخت آن آشنا کنیم تا با رعایت کردن آن ها بتوانید یک سردخانه میوه استاندارد و مجهز احداث کنید.

آشنایی با سردخانه میوه

همان طور که گفته شد به کار گیری سردخانه میوه برای نگهداری میوه ها و سبزیجات باعث می شود که طول عمر مفید آن ها افزایش پیدا کند و کیفیت میوه ها برای مدت بیشتری حفظ شود. به این ترتیب علاوه بر تامین بازار مصرف و جلوگیری از خراب شدن میوه ها ، سود بیشتری نیز به باغداران و کشاورزان خواهد رسید. به این صورت که دیگر میوه ها مختص به یک ماه یا فصل خاص نخواهند بود و می توان آن ها در زمانی غیر از زمان برداشت در بازار توزیع کرد. این موضوع باعث می شود که میوه با قیمت بالاتری روانه بازار مصرف شود و در نتیجه برای کشاورز یا باغدار سود دهی بیشتری به همراه داشته باشد.

البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که سردخانه های میوه بر اساس نوع میوه ها و سبزیجاتی که قرار است در آن ها نگهداری شوند متفاوت هستند و نوع ، ویژگی و تجهیزات مورد استفاده برای آن ها باید بر اساس نوع محصولات تعیین شود. در این سردخانه های میوه ، هر گروه از میوه ها بر اساس دما و رطوبتی که نیاز دارند به نحوی نگهداری می شوند که به خواص ظاهری و شیمیایی و طعم آن ها آسیبی وارد نشود و تا زمان عرضه به بازار مصرف ، دارای همان کیفیت و تازگی اولیه باشند و طعم و مزه آن ها نیز حفظ شود.

تاریخچه استفاده از سردخانه میوه

در گذشته نیز نیاز به استفاده از سردخانه ای برای نگهداری میوه و سبزی و استفاده از آن ها در زمان ها و فصولی که آن محصول برداشت نمی شد ، وجود داشت. گذشتگان همیشه در تلاش بودند تا از راهکارهای مختلفی برای حفظ کیفیت و سالم نگه داشتن محصولات کشاورزی و باغی مانند : میوه ها و سبزیجات استفاده کنند ولی راهی به جز روش هایی مانند : خشک کردن یا عایق کاری با سفال و … پیدا نمی کردند و نمی توانستند روش مناسبی برای این کار پیدا کنند.

بعد از گذشت زمان و با پیشرفت علم و فناوری و همچنین بیشتر شدن نیاز بازار ، کم کم سردخانه های میوه به شکل امروزی آن طراحی و تولید شدند و توانستند کمک بسیار زیادی به کشاورزان و فروشندگان در زمینه نگهداری درست از میوه ها و سبزیجات کنند. به این ترتیب این محصولات پس از این که تولید شده و برداشت می شود ، برای جلوگیری از فاسد شدن تا زمان عرضه به بازار در سردخانه ها نگهداری می شوند.

مزیت های استفاده از سردخانه میوه

طراحی و ساخت سردخانه های میوه و استفاده از آن ها  دارای مزایای فراوانی است که در ادامه به برخی از مهم ترین این مزایا اشاره می کنیم :

• جلوگیری از فساد محصولات :

یکی از مهم ترین مزایای احداث و استفاده از سردخانه های میوه و سبزی جلوگیری از فاسد شدن محصولات کشاورزی است. به عبارت دیگر در سردخانه های میوه و با به کار گیری آن ها برای نگهداری محصولات ؛ روند انواع فسادهایی که ممکن است برای محصولات رخ دهد ، مانند : فساد فیزیکی ، فساد شیمیایی یا همان تغییر رنگ دادن محصول ، فساد ناشی از وجود میکرو ارگانیسم ها و … تا حد بسیار زیادی کند می شود و در نتیجه محصولات برای مدت زمان طولانی تری کیفیت خود را حفظ می کنند. از جمله روش های مورد استفاده و مرسوم در سردخانه ها برای جلوگیری کردن از رشد میکرو ارگانیسم های سرما دوست ، استفاده کردن از نور فرا بنفش در محیط سردخانه است.

• کنترل کردن قیمت محصولات در بازار مصرف :

یکی دیگر از مزایای مهم در رابطه با احداث و استفاده از سردخانه میوه ، فراهم شدن امکان کنترل قیمت ها در بازار است. به این ترتیب می توان میوه ها در سردخانه میوه ذخیره و نگهداری کرد و در ماه ها و فصل هایی که مصرف میوه نسبت به زمان های دیگر بیشتر است و فصل تولید و برداشت آن میوه ها نیست ، محصولات ذخیره شده را به بازار عرضه کرد. در نتیجه نه تنها بازار با کمبود مواجه نمی شود بلکه قیمت ها نیز بالا نمی رود و به عبارتی حباب قیمت ایجاد نمی شود. از طرف دیگر وجود سردخانه میوه باعث می شود تا در فصل های تولید میوه نیز بیش از حد نیاز به بازار عرضه نشود تا قیمت آن از حد معمول پایین تر نیاید و به ضرر باغدار تمام نشود.

به این ترتیب می توان گفت وجود سردخانه میوه می تواند باعث ایجاد یک تعادل میان تولید و عرضه میوه ها و محصولات شود که هم به نفع تولید کننده و هم مصرف کننده خواهد بود.

• رونق گرفتن صادرات و کاهش واردات محصولات :

از دیگر مزایای مهم استفاده از سردخانه میوه رونق گرفتن صادرات محصولات کشاورزی و کم شدن میزان واردات این محصولات به کشور است. این موضوع می تواند دستاوردهای اقصادی مفیدی را به دنبال داشته باشد و برای کشور بسیار مفید خواهد بود. به عبارت دیگر از این طریق نه تنها در داخل کشور کمبودی از نظر محصولات کشاورزی و میوه ها احساس نخواهد شد ، بلکه می توان مازاد آن را به کشورهای دیگر صادر کرد و به صورت مستقیم بر اقتصاد کشور تاثیر مثبت گذاشت.

شرایط ساختمان سردخانه میوه

همان طور که گفته شد سردخانه های میوه سازه هایی بسیار مهم هستند در نتیجه باید با حساسیت بالاتری برای احداث و ساخت آن ها اقدام کرد. علاوه بر تجهیزاتی که درون سردخانه استفاده می شود مانند : کمپرسور ، کندانسور ، اواپراتور ، شیر انبساط ، سنسورهای دما و … و باید در بهترین کیفیت باشند باید ساختمان سردخانه نیز بر اساس استانداردها و شرایط مناسب ساخته شود. از مهم ترین شرایط در ساخت سردخانه میوه می توان به دیوارهای سردخانه اشاره کرد که باید در ساخت آن ها از پنل های ویژه ای که مخصوص ساخت سردخانه هستند استفاده شود. همچنین باید توجه شود که بتن ریزی کف سردخانه باید به نحوی خاص ساخته و اجرا شود که جلوی رشد و تکثیر هر نوع قارچ و باکتری را در سردخانه بگیرد.

نکات مهم برای ساخت سردخانه میوه

در مبحث قبل شرایط لازم برای ساخت یک سردخانه میوه شرح داده شد. در این قسمت نیز به بیان نکات مهمی می پردازیم که باید برای ساخت یک سردخانه میوه در نظر گرفته شده و رعایت شود. این موارد عبارتند از :

• توجه به هزینه های مربوط به مصرف انرژی و تعیین این هزینه ها ؛
• اهمیت دادن به محیط زیست و تلاش برای حفظ آن ؛
• سادگی و سهولت در نصب و راه اندازی سردخانه میوه ؛
• کاهش سرمایه گذاری اولیه برای ساخت سردخانه ؛
• افزایش دادن قابلیت اطمینان سیستم ها ؛
• نیاز داشتن به نگهداری کم تر ؛
• و … .

برای دریافت راهنمایی و مشاوره در زمینه خرید سردخانه میوه و همچنین طراحی و ساخت سردخانه میوه و خرید سردخانه های میوه متناسب با نوع محصولات خود می توانید با شماره 09101836620 در تماس باشید.

مراحل طراحی و ساخت سردخانه میوه

احداث و ساخت یک سردخانه میوه دارای مراحل مختلفی است که در ادامه به بیان آن ها می پردازیم. قبل از هر چیز باید نوع مواد و محصولاتی که قرار است در سردخانه نگهداری شود مشخص شود تا بر اساس نوع میوه ها بتوان میزان دما و رطوبت را در سردخانه مشخص کرد. به همین دلیل ابتدا باید نوع این مواد تعیین شوند تا استانداردهای لازم برای نگهداری آن ها مشخص شده و سردخانه بر همان اساس طراحی و ساخته شود.

1. مرحله اول : طراحی سردخانه

قبل از این که سردخانه ساخته شود باید طراحی آن با دقت بالایی انجام شود و برای آن به میزان کافی وقت گذاشته شود ، زیرا مرحله بسیار مهم و حساسی است. در این مرحله مشخص می شود که چه مواد و میوه هایی را می توان در کنار هم نگهداری کرد و نگهداری از چه میوه هایی در کنار هم می تواند باعث فاسد شدن سریع آن ها شود.

• مرحله دوم : تعیین کردن فضای مورد نیاز برای نگهداری کردن از میوه ها

دومین موضوعی که برای ساخت و طراحی سردخانه باید مورد توجه قرار گیرد این است که حجم سردخانه میوه مشخص شود. به این ترتیب می توان فضای لازم برای نگهداری میوه ها را به درستی تعیین کرد. این موضوع به این معنی است که باید مشخص شود برای نگهداری هر کدام از مواد و محصولات در سردخانه به چه مقدار فضا نیاز است و چقدر از فضای سردخانه اشغال می شود. این حجم نیز به نوع میوه و اندازه آن بستگی دارد. با تعیین کردن نوع محصولات و میوه ها می توان به راحتی ابعاد ساخت سردخانه میوه را تخمین زده و محاسبه کرد.

• مرحله سوم : تعیین محل ساخت سردخانه

یکی دیگر از مراحل و فاکتورهایی که در ساخت سردخانه اهمیت دارد و تاثیر بسیار زیادی در انتخاب کردن قدرت تجهیزات برودتی سردخانه دارد ، مشخص کردن محل ساخت سردخانه است. به این صورت که عواملی مانند : شهر محل ساخت سردخانه و نوع تابش آفتاب به دیوارهای سردخانه میوه از جمله عواملی هستند که در ساخت سردخانه بسیار تاثیر گذار هستند و به بیان ساده تر احداث سردخانه در شهرهای سردسیر با شهرهای گرمسیری کاملا متفاوت است. همچنین اگر محلی که سردخانه در آن ساخته می شود در سایه یا داخل یک سوله باشد به بار برودتی کمتری نیاز خواهد داشت در مقایسه با حالتی که سردخانه میوه در فضای باز و زیر آفتاب ساخته شود.

• مرحله چهارم : تعیین کردن بار برودتی سردخانه

در این مرحله از طراحی و ساخت سردخانه میوه باید میزان بار برودتی آن به صورت دقیق تعیین شود. علاوه بر مواردی که در مرحله قبل نیز گفته شد مانند : شرایط آب و هوایی منطقه و نوع تابش آفتاب به دیواره های سردخانه ؛ عوامل زیادی هستند که می توانند روی تعیین کردن بار برودتی تاثیر گذار باشند که باید به آن ها نیز توجه شود.

• مرحله پنجم : مشخص کردن نوع و میزان ضخامت عایق سردخانه

موضوع بسیار مهم دیگری که باید در نظر گرفته شود نوع و ضخامت عایق مورد استفاده برای سردخانه میوه است زیرا حجم عبور و مرور و میزان گرمایی که از راه تعویض هوا وارد سردخانه میوه می شود بسیار اهمیت دارد. از طرف دیگر این عایق ها روی عملکرد و کارایی درست ماشین آلات و تجهیزات مورد استفاده در سردخانه نیز تاثیر گذار هستند.

• مرحله ششم : جا نمایی درست قفسه های سردخانه

دقت در این مرحله می تواند تا حد بسیار زیادی روی استفاده کردن بهینه از فضای سردخانه ، قرار دادن حجم بیشتری محصول در سردخانه ، عبور ساده و راحت تجهیزات برای جا به جا کردن یا گذاشتن میوه ها و محصولات مانند : چرخ دستی ، لیفتراک و … و همچنین جا نمایی بهتر و آسان تر محصولات موجود در سردخانه موثر باشد. به این ترتیب نه تنها به راحتی می توان محصولات را در سردخانه قرار داد بلکه می توان به سادگی به آن ها دسترسی نیز پیدا کرد.

• مرحله هفتم : جا نمایی درست قطعات ، لوله کشی و کابل کشی

بعد از این که محل قفسه ها و راهرو ها در سردخانه میوه مشخص می شود نوبت به تعیین محلی برای نصب کردن تجهیزات داخلی سردخانه ( مانند : اواپراتور و ترموستات ها ) و تجهیزات خارجی سردخانه میوه ( مانند : کمپرسور ، کندانسور و سایر تجهیاتی که باید در خارج سردخانه نصب شوند ) می رسد. این موضوع در سردخانه های میوه که در ابعاد بزرگ طراحی می شوند به دقت بیشتری نیاز دارد و زمانی که فرایند کابل کشی و لوله کشی در سردخانه میوه پیچیده باشد و لازم باشد از ترموستات ها و اواپراتورهای بیشتری در سردخانه استفاده شود ؛ باید برای لوله کشی و کابل کشی نیز یک نقشه طراحی و تهیه شود تا کارها بر اساس آن و دقیق تر پیش روند.

عوامل موثر در قیمت سردخانه میوه

تعیین قیمت سردخانه های میوه کار ساده ای نیست و برای مشخص کردن آن باید عوامل مختلفی را در نظر گرفت. برخی از مهم ترین این عوامل شامل موارد زیر است :

• جدا سازی مواد بر اساس دمایی که نگهداری می شوند : منظور از جدا سازی محصولات مختلف بر اساس دمای نگهداری آن ها این است که میوه هایی که در دمای زیر صفر نگهداری می شوند از میوه هایی که باید در دمای بالای صفر نگهداری شوند جدا شده و به صورت جداگانه قرار بگیرند.
• نوع طراحی سردخانه : برای داشتن یک طراحی درست از سردخانه باید به مساحت زمین توجه شود و ظرفیت وزنی مفید محصولات و میوه ها ( کیلومتر در هر متر مکعب ) در نظر گرفته شود و با توجه به این موارد سردخانه میوه طراحی شود.
• انتخاب ابعاد مناسب برای سردخانه : یکی دیگر از عواملی که روی قیمت سردخانه های میوه تاثیر گذار است ، ابعاد آن است. به این صورت که هر چه ابعاد یک سردخانه بزرگ تر باشد به همان نسبت هزینه های مربوط به ساخت و نگهداری آن نیز بالاتر خواهد بود. همچنین علاوه بر این موضوع ، به طور کلی هزینه های سردخانه تابع عوامل دیگری مانند : نوع تجهیزات کنترلی ، نوع شیر آلات مورد استفاده ، ساندویچ پنل ها ، تابلوهای برق ، اواپراتور سردخانه ، کندانسور و نوع کمپرسور مورد استفاده نیز خواهد بود.
• نوع برق مورد استفاده برای سردخانه ( از نظر سه فاز یا تک فاز بودن ) : از دیگر عواملی که می تواند روی هزینه های ساخت سردخانه موثر باشد ، استفاده کردن از برق سه فاز یا تک فاز برای سردخانه است. در واقع سردخانه هایی که از برق سه فاز استفاده می کنند ، هزینه های بیشتری خواهند داشت. البته باید این نکته را نیز بیان کرد که امکان استفاده از برق تک فاز در سردخانه هایی با ابعاد بزرگ وجود ندارد.
• شرکت سازنده و مجری ساخت سردخانه : همان طور که می دانید شرکت های مختلف و زیادی در زمینه ساخت سردخانه فعالیت می کنند و هر کدام نیز خدمات گوناگونی را با کیفیت های مختلف ارائه می دهند. به همین جهت انتخاب یک شرکت مناب برای طراحی و اجرای سردخانه نیز می تواند تا حد زیادی روی قیمت نهایی آن موثر باشد.

نتیجه گیری

یکی از تجهیزات و موارد مهمی که در صنایع کشاورزی و باغداری دارای اهمیت فراوانی است ، استفاده از سردخانه میوه است. سردخانه میوه محلی است که می توان در شرایط خاصی میوه ها را برای مدت زمان طولانی نگهداری کرد بدون این که در کیفیت اولیه و طعم آن ها تغییری ایجاد شود.

استفاده از سردخانه میوه نه تنها باعث ایجاد تعادل قیمت در بازار مصرف می شود بلکه به نفع تولید کننده و کشاورز نیز است و باعث می شود تا کشاورز نیز بتواند میوه های تولیدی خود را با قیمت عادلانه ای بفروشد و سود لازم را ببرد. این سردخانه های میوه بر اساس نوع میوه هایی که قرار است در آن ها نگهداری شود و شرایط لازم برای نگهداری این میوه ها دارای انواع مختلفی هستند و در ساخت آن ها نیز باید مراحل و استانداردهایی را رعایت کرد. رعایت استانداردهای لازم برای ساخت یک سردخانه نه تنها می تواند به نگهداری بهتر میوه ها کمک کند بلکه می تواند تا حد زیادی در مصرف انرژی و هزینه نیز صرفه جویی شود.

هدف از این مقاله نیز آشنایی شما با سردخانه میوه و شرایط و مراحل ساخت آن بود تا بتوانید با استفاده از اطلاعات ارائه شده سردخانه میوه مناسبی را طراحی ، احداث و استفاده کنید.