همه ما می دانیم که هر سیستمی دارای مجموعه ای از اطلاعات و داده ها است که ثبت و ذخیره سازی آ نها برای سیستم اهمیت فراوانی دارد. در هر نوع سیستم قطعات و تجهیزات مختلفی به کار برده می شود که هر کدام در قسمت های مختلفی از سیستم به کار گرفته می شوند و کارایی خاصی نیز دارند. یکی از این قطعاتی که از آن برای ثبت کردن و ذخیره سازی داده ها و اطلاعات موجود در سیستم استفاده می شود دیتالاگر نام دارد.

این ابزار می‌تواند داده های تعریف شده به وسیله کاربر یا داده های جمع آوری شده توسط سنسورها و حسگر ها را ذخیره کند. در این مقاله قصد داریم شما را با این وسیله کاربردی آشنا کرده و انواع دلایل انتخاب، روش های استفاده و بازیابی کردن داده ها را از دیتا لاگر به صورت کامل برای شما شرح دهیم. پس برای دستیابی به این اطلاعات تا پایان مقاله همراه ما باشید.

دیتالاگر یا داده بردار ( data logger ) چیست؟

دستگاه دیتالاگر یا همان ثبت کننده داده ها و اطلاعات وسیله ای است که از آن برای ثبت و ذخیره کردن داده ها استفاده می شود. این دستگاه می ‌تواند پارامترهای مختلفی مانند: دما ، جابجایی ، کشش ، جریان ، ولتاژ ، توان ، فشار ، مقاومت و بسیاری از کمیت های دیگر را جمع آوری کرده و در حافظه خود ذخیره کند. داده بردار ها معمولاً دستگاه‌ هایی هستند که در اندازه کوچک قابل حمل طراحی شده اند و دارای باطری قلمی ؛ دارای حافظه داخلی و دارای میکرو پروسسور هستند.

دیتالاگر ها می توانند این امکان را برای کاربر فراهم کنند تا اطلاعات وسیعی را بر اساس تعاریف پیش فرض جمع آوری کند. برخی از نمونه های این محصول امکان اتصال به رایانه را دارند و با استفاده از نصب کردن نرم افزار های مخصوصی فعال می‌ شوند و می ‌توان از این طریق داده های جمع آوری شده و کنترل شده را مشاهده ، تجزیه و تحلیل کرد.

این در حالی است که برخی دیگر است دیتالاگر ها از رابط محلی برخوردار هستند و می ‌توان از آن ها به عنوان یک وسیله مستقل استفاده کرد. یکی از ویژگی‌ های مهم دیتالاگر این است که می تواند به صورت مستمر و پیوسته و بدون نیاز به هیچ گونه نظارتی به ثبت اطلاعات بپردازد. فقط لازم است که در ابتدای کار آن را فعال کرده و بعد از آن به دستگاه این اجازه را بدهیم تا در دوره زمانی که برای آن مشخص شده است اطلاعات را ثبت و ذخیره سازی کند.

موارد استفاده و کاربردهای دیتالاگر

از دیتا لاگر ها در سیستم استفاده های گوناگونی می شود که برخی از مهم ترین آن ها عبارتند از:

• کنترل کردن دما و رطوبت در اتاق های سرور به صورت هوشمند ؛
• کنترل کردن دما و رطوبت در انبارهای نگهداری دارو و ثبت کردن اطلاعات آن ؛
• استفاده از دیتا لاگر ها در سردخانه ها و کول باکس های دارویی ؛
• کنترل کردن دما و رطوبت و ثبت کردن آن به صورت هوشمند برای مرغداری‌ ها و دامداری ‌ها ؛
• کنترل کردن دما و رطوبت مربوط به سیلو های نگهداری مواد غذایی ؛
• سنجش و بررسی تغییرات جوی و آب و هوایی در تحقیقات مربوط به حیات وحش ؛
• کنترل کردن آلاینده های محیط زیست ؛
• امکان ثبت دما و رطوبت داخل بدن انسان و جانداران ؛
• تهیه کردن نقشه های دمایی همگام با استانداردهای جهانی ؛
• و … .

انواع دیتالاگر از نظر موارد استفاده

دیتالاگر ها جزو تجهیزاتی هستند که دارای انواع گوناگونی بوده و بر اساس استفاده هایی که از آن ها می شود به چند دسته تقسیم می شوند. این نمونه ها عبارتند از:

دیتالاگر های آنلاین و آفلاین

دیتالاگر ها یا داده بردار ها را به صورت کلی به دو نوع آنلاین و آفلاین تقسیم می‌ کنند. به این صورت که از دیتالاگر آنلاین در هر لحظه می توان استفاده کرد. این دستگاه می ‌تواند وضعیت مربوط به دما و رطوبت را به صورت آنلاین در اختیار کاربران قرار دهد. از طرف دیگر دیتالاگر های آفلاین برای یک دوره خاص برنامه ریزی می شوند. و پس از آن به جمع آوری داده ها می پردازد. در نهایت برای استخراج داده های ذخیره شده در آن ها از یک دستگاه رابط مانند: رایانه متصل شده استفاده می شود. و در نتیجه گزارش مورد نظر کاربر بر اساس دوره زمانی مورد نظر در اختیارش قرار می گیرد.

دیتالاگر های مربوط به دما و رطوبت

همان طور که از نام این نوع ثبت کننده ها یا دیتالاگرها مشخص است وظیفه نمونه ‌برداری از دما و رطوبت را برعهده دارند. ساختار دیتالاگر ها به این صورت است که معمولاً با استفاده از یک سنسور ترکیبی یا دو عدد سنسور دما و رطوبت مجزا طراحی و ساخته می شوند و این قابلیت را دارند که به صورت آنلاین یا آفلاین و همچنین با توجه به تنظیمات مورد نظر کاربر اقدام به انجام نمونه برداری و ذخیره داده ها کنند. نکته ‌ای که در رابطه با این نوع دیتالاگر ها اهمیت دارد این است که در مقایسه با مدل های دیگر دارای سنسورهایی با دقت بالاتر هستند و از آن ها بیشتر در صنایع مربوط به غذا و دارو که باید سنسورهای دیتالاگر دارای کمترین درصد خطا یعنی کمتر از 5/0 درصد باشد؛ استفاده می شود.

دیتالاگر های هوشمند

یکی دیگر از انواع دیتالاگر ها نمونه های هوشمند هستند که می ‌توانند با توجه به نوع سنسور و امکانات ویژه ای که روی آن ها تعبیه شده است . همچنین بر اساس تغییرات داده های سنسور ها به کنترل سیستم های گرمایش، سرمایش و هوادهی بپردازند. از ویژگی های مهم این دیتالاگر ها می ‌توان به این موضوع اشاره کرد که این توانایی را دارند تا بدون دخالت دست انسان معیارهای تعیین شده را برای محل های مورد نظر را تثبیت کنند. این نوع از دیتالاگر ها معمولاً به صورت آنلاین هستند و در نمونه های پیشرفته تر آن ها نیز این امکان وجود دارد که تمامی اتفاقات ذخیره شود و زمانی که هر گونه خطا یا مشکلی در سیستم ایجاد شود هشدارهایی به صورت صوتی یا پیامکی ارسال شود.

دیتالاگر های اتاق های تمیز

منظور از اتاق های تمیز، مکان هایی است که برای نگهداری داروها از آن ها استفاده می شود . با توجه به اهمیتی که سلامت نگه داشتن مواد دارویی دارد ؛ به نحوی ساخته می شوند که بدون هر نوع زائده روی دیوار یا سقف باشند و تمامی دیوارهای آن ها بدون حفره و برآمدگی باشند. در اتاق های تمیز ؛ کنترل کردن دقیق رطوبت، دما و فشار هوا از اهمیت زیادی برخوردار است. دیتالاگر هایی که مخصوص اتاق های تمیز هستند به طوری قرار می گیرند که یا داخل دیوارها باشند یا سیستم های بی سیم برای آن ها استفاده می شود.

به این ترتیب استفاده از هر نوع سیم کشی برای آن ها حذف شده و در نتیجه یک اتاق تمیز با شرایطی کاملا استاندارد ساخته می شود. این نوع دیتالاگر ها در نمونه های پیشرفته دارای نمایشگر های کاملاً جدا هستند که این نمایشگر ها در محل دیگری نصب می شوند.

دیتالاگر های خودرو و کول باکس

خودرو ها و کول باکس ها در مقایسه با انبارها دارای شرایط پایش دما و رطوبت متفاوتی هستند. به همین دلیل دیتالاگر هایی که در خودرو ها استفاده می شوند باید از قابلیت ردیابی خودرو نیز برخوردار باشند. این نمونه از داده بردار ها معمولاً به صورت آنلاین بوده و علاوه بر اطلاعات مربوط به سنسور های دما و رطوبت، داده هایی در رابطه با سرعت و موقعیت جغرافیایی را نیز به سرور منتقل می‌کنند.

همچنین از آن جایی که این داده ها باید از طریق اینترنت ارسال شوند. دیتالاگر های دارای سیستم ردیاب به صورت سیم کارت خور ساخته می شوند. و می توانند با متصل شدن به شبکه های موبایل علاوه بر این که داده های آنلاین را ارسال کنند هشدارها را نیز از طریق پیامک برای مدیران ارسال کنند. در مقابل دیتالاگر های کول باکس به طور معمول به صورت آفلاین و حتی بدون نمایشگر ساخته می شوند و اطلاعات در حافظه دیتالاگر برای مدت زمان طولانی ذخیره می شود.

شما می توانید جهت آشنایی و کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیتالاگرها یا داده بردارهای مختلف و انواع دیتالاگرهای مورد استفاده در صنایع مختلف و همچنین دریافت مشاوره برای خرید این تجهیزات کارآمد با شماره 09101836620 تماس حاصل نمایید.

دلایل انتخاب دیتالاگر

به طور کلی برای جمع ‌آوری داده و اطلاعات و ذخیره کردن آن ها سه نوع دستگاه و تجهیزات وجود دارد که عبارتند از:

1. سیستم های سرد کننده داده در زمان واقعی یا در لحظه ؛
2. ضبط کننده های نمودار ؛
3. دیتالاگرها یا ثبت کننده های داده یا داده بردار ها .

از جمله دلایل محبوبیت داشتن دیتالاگر ها در مقایسه با نمونه های دیگر دستگاه های جمع آوری داده می ‌توان به :

• قابلیت انعطاف پذیری بالا ؛
• پشتیبانی کردن از ورودی های مختلف و سازگاری با آن ها ؛
• قابلیت جمع آوری داده ها و اطلاعاتی مستقل از رایانه ؛
• توانایی انتقال مستقیم داده های جمع آوری شده به کامپیوتر ؛
• قابلیت حمل کردن دستگاه در مواردی که برنامه ها نیازمند به جا به جایی باشند ؛
• و داشتن صرفه اقتصادی و هزینه های پایین برای راه اندازی آن ها اشاره کرد.

روش بازیابی کردن داده ها از دیتالاگر به چه صورت است؟

معمولاً برای بازیابی کردن اطلاعات و داده های درون دیتالاگر ها آن ها را داخل کارت های حافظه ( یا همان کارت SD ) یا درون فلش مموری های داخلی ( یا همان USB ) ثبت می کنند. برخی از نمونه های دیتالاگر نیز به سیستم های ارتباط بی سیم ( یا وای فای WIFI ) یا اترنت مجهز هستند که می ‌توانند داده ‌ها و اطلاعات جمع آوری شده را به صورت خودکار برای رایانه ارسال کنند. در نهایت می توان گفت بر اساس نوع دیتالاگر می ‌توانیم به صورت مستقیم به اطلاعات موجود دسترسی پیدا کرده و حتی این امکان وجود دارد که در برخی موارد می توانید اطلاعات مورد نظر خود را چاپ کنید.

چطور از دیتالاگر استفاده کنیم؟

برای اینکه بتوانیم از دیتالاگر ها استفاده کنیم باید یک سری مراحل را طی کرده و به نکات آن توجه کنیم. این مراحل به صورت زیر هستند:

• مرحله اول: ابتدا سنسورها را به دیتالاگر متصل کنید. این سنسور ها می توانند مقاومت های حرارتی، ترموکوپل، گیج های فشار، شتاب سنج، RTD و غیره باشند.
• مرحله دوم: از نرم‌افزارهای مخصوص دیتالاگر برای تنظیم کردن آن استفاده کنید.
• مرحله سوم: مقادیر پیکربندی شده مانند: نرخ نمونه برداری، شرایط شروع و اتمام برای عملیات جمع آوری داده و آلارم ها یا هشدارها را تنظیم کنید.
• مرحله چهارم: در نهایت بعد از اینکه سخت افزار داده‌های مربوط به سنسور ها را جمع آوری کرد می ‌توان از آن برای تحلیل کردن داده ها، تهیه گزارش ها و ذخیره کردن داده ها برای استفاده در کارهای مربوط به سیستم و موارد آتی استفاده کرد.

آیا برای استفاده از دیتالاگر به برنامه نویسی نیاز است؟

در رابطه با برنامه نویسی برای دیتالاگر باید گفت که معمولاً دستگاه ‌های ثبت کننده داده یا همان دیتالاگرها به برنامه نویسی نیازی ندارند و با استفاده از نرم‌ افزارهای مخصوص دیتالاگر می ‌توان آن ها را برنامه‌ریزی و پیکربندی کرد. در برخی از موارد نیز این فرایند ساده تر است و می توان تنها با فشار دادن چند دکمه یا انجام چند کلیک تنظیمات نصب و پیکربندی دستگاه را به صورت کامل انجام داد.

دیتالاگرها تا چه زمانی می توانند داده ها را ثبت کنند؟

دیتالاگر ها تا زمانی می ‌توانند فرآیند ثبت کردن داده ها را انجام دهند که باتری آن ها دوام داشته باشد و همچنین فضای کافی برای ذخیره کردن داده ها و اطلاعات را در حافظه خود در اختیار داشته باشند. به همین دلیل در اغلب دیتالاگر ها معمولاً از باطری های با دوام استفاده می شود که می توانند تا مدت زمان زیادی به کار خود ادامه دهند. همچنین اگر دیتالاگر ها دارای مصرف انرژی کمی باشند عمر باتری آن ها چند برابر می شود و حتی ممکن است تا سال ها دوام داشته باشد. برای مثال: داده بردارهایی که در ایستگاه های هواشناسی مورد استفاده قرار می گیرند چون از راه دور کنترل می شوند دارای طول عمر باتری بسیار بالایی هستند.

قیمت دیتالاگر

همان طور که گفته شد دیتالاگر ها دارای انواع مختلفی هستند که هرکدام کاربردهای خاصی داشته و برای ورودی‌ های خاصی مورد استفاده قرار می‌ گیرند. این دیتالاگر ها بر اساس امکانات و ویژگی هایی که دارند دارای قیمت های مختلفی هستند به همین دلیل نمی‌ توان قیمت ثابتی برای آن ها مشخص کرد. به طور کلی شما می توانید با توجه به نیازی که از دیتا لاگر در نظر دارید و با توجه به نوع سیستم خود اقدام به خرید دیتالاگر های مناسب کنید. البته باید به این نکته توجه داشته باشید دیتالاگر خریداری شده دارای ضمانت باشد و حتماً قبل از خرید از اصالت کالا و خدمات پس از فروش آن اطمینان حاصل کنید.

نتیجه گیری

همان طور که در ابتدای مقاله نیز اشاره شد سیستم های مورد استفاده در صنایع مختلف دارای ابزارها و تجهیزات مختلفی هستند و امروزه با پیشرفت تکنولوژی، تجهیزات جدیدی نیز به دستگاه ها اضافه شده است. یکی از مهم ترین دغدغه ها در سیستم ‌های مختلف ثبت کردن و جمع آوری داده ها و اطلاعات است.

یکی از تجهیزاتی که برای جمع آوری و ذخیره اطلاعات در سیستم مورد استفاده قرار می گیرد دیتالاگر ها هستند. این ابزار ها دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام از آن ها از ویژگی های خاصی برخوردار بوده و برای موارد خاصی مورد استفاده قرار می گیرند. به طور کلی می‌ توان گفت بر اساس نوع سیستم، محیط مورد استفاده و نیاز سیستم می توان یکی از نمونه های داده بردارها یا دیتالاگر را در سیستم استفاده کرد و به این ترتیب به راحتی داده ها را جمع آوری و ذخیره نمود تا در مواقع نیاز بتوان آن دست پیدا کرد.

در این مقاله نیز پس از معرفی دیتالاگر به بیان ویژگی ها و معرفی انواع آن پرداختیم تا با استفاده از اطلاعات ارائه شده بتوانید نمونه مناسبی از این دستگاه را انتخاب کنید.